DE ANGST VAN HET WATJE

Watjesschaak

Las ik laatst een uitspraak van een psycholoog: “Als jongens met elkaar knokken op het schoolplein, springt iedereen er meteen bovenop, alsof alle agressie taboe is. Maar zulke dingen horen juist bij je ontwikkeling. Een kind moet leren omgaan met het harde leven. Als je dat niet doet, wordt je een watje”.
Zo is ’t maar net! Iets anders uitgedrukt, met iets meer nuance: op het schaakbord zie je dat watjes soms wel een aanval beginnen, maar van de minste of geringe tegendreiging zo schrikken (of gewoon het benauwd krijgen als het hen na enige tijd bij een eigen aanval allemaal teveel wordt) dat zij meteen terugschakelen naar de verdediging.

Frans Altena (1266) – Chiel Reemer (1707)
Interne kompetitie ENPS, 28 september 2012   

1 .d2-d4        d7-d6      2. e2-e3        e7-e5       3. Lf1-c4        d6-d5     4. Lc4-b3        e5-e4      5. Pb1-c3        Lc8-e6      6. Pg1-e2        Pg8-f6     7. Pe2-f4?        Le6-g4      8. Pc3-e2? Waarom niet Pfe2?     8. …..        g7-g5     9. h2-h3? Ph3 was wat slimmer geweest …     9. …..        Lg4-c8      10. Pf4-d3        e4xd3     11. Dd1xd3 De beste oplossing, vond ik. Zo, al snel een stuk tegen een pion achter. Dat gebeurt me om onbegrijpelijke redenen de laatste weken vaak, zij het meestal met paardvorkjes op f2 en zo. Maar denk aan de veerkracht van een watje – in zulke situaties kromt hij de rug!     11. …..        Lc8-e6?     12. Dd3-b5+!    Le6-e7     13. Db5xb7 Sla nooit op b7, maar soms … De toren op a8 kan niet naar b8.     13. …..        Ld7-c6         14. Lb3-a4! Over deze zet was ik natuurlijk erg tevreden.     14. …..        Lc6xa4     15. Db7xa8        La4xc2     16. Da8-b7 Ik dacht na Da7x geen vluchtvelden voor de dame meer te hebben, na 16. … c6. Maar, zijn vluchtvelden wel nu meteen nodig, als de dame nog niet aangevallen wordt?     16. …..        c7-c6     17. Db7xa7 Inmiddels had ik de vraag met ‘nee’  beantwoord, dus nu dan toch maar.        17. …..        Lf8-d6     18. b2-b3        Pf6-e4     19. Lc1-a3 Op ruil uit, of zo? Maar zwart heeft wat beters.     19. …..        Df6! Dreigt mat op f2. Fritz ziet de zet niet eens, zoals wel meer in deze rare partij.

20. f2-f3        Pe4-g3!     21. Pe3xg3    Fritz stelt 21. Tg8 voor.     21. …..        Ld6-g3+     22. Ke1-d2        Ld2-g6 De serie onaangename zetten van zwart lijkt voorbij. Nu wit weer.     23. Da7-c5 Fritz wil – niet ten onrechte, zoals later zal blijken - een toren naar c1 (Thc1). Maar ik vond de ‘halve’ beheersing van het veld d6 wel wat – althans even.     23. …..        Pb8-a6 Fritz stelt Pd7 voor. Maar dan komt de zwarte toren op h8 nooit in het spel (Kd7), en de tekstzet ontneemt de witte dame het veld b4.     24. Dc5-a7        Pa6-c7 Fritz waarschuwt voor 25. … Df5 (26. Dc2±) en suggereert weer Thc1.     25. Da7-c5        Ke8-d7 En hier werd de grond mij weer angstig te heet onder de voeten …     26. Dc5-c1 Dus weer een terugtocht, de verdediging in – Chiel werd er zelfs een beetje boos om! - al lijken me de aanvalskansen van wit ook na 26. Thc1 me beperkt, en zeker kleiner dan die van zwart. De zwarte stukken (waaronder maar liefst drie lichte) staan op scherp, toren h8 zal zo meteen in het spel komen (Te8 wellicht); en een van wits torens doet niet mee.     26. …..        Pc7-e6     27. Dc1-f1? Fritz adviseert 27. Dc3. Het ontgaat mij nu volledig waar de tekstzet goed voor zou zijn – ziet u het? Zwart maakt het nu snel uit met een paar krachtzetten.     27. …..        Pe6xd4! 28. exd4 kan niet, want dan volgt Dxd4 en het is zowat mat.     27. La3-b2 Al eerder door Fritz geadviseerd, maar nu is het te laat!     27. …..        Pb3x+!     28. Kd2-d1        Df6xb2+ En wit gaat mat met Dc2.    0-1

“Te veel keuzes, dus te veel stress”, zei – kort samengevat – de psycholoog uit het begin ook nog …
Frans Altena