roterende banner

zaterdag 20 maart 2021

Arjen ook winterkampioen

Vlak voor het begin van de lente is Zomerkoning Arjen nu ook de Wintervorst van ENPS geworden. Hij eindigde na negen ronden op zeven punten. Boudewijn kwam ook op zeven punten, maar mede doordat hij in de eerste ronde een bye had genomen viel zijn SB-score lager uit.

Voor de laatste ronde waren er nog drie kanshebbers. Ze speelden allemaal met zwart, en onder hen was koploper Ailko de enige die verloor.
Hij
won tegen Bas een pion maar sloot daarmee zijn eigen paard op aan de rand. Bas had de sleutel/loper in handen en kon paard en loper gewoon laten staan en met pionnen en koning de partij rustig uitschuiven. In plaats daarvan gaf hij Ailko nog een kans met een dubbel pionoffer het paard uit zijn benarde positie te bevrijden. Ailko zag dit niet en was op slag kansloos.

Arjen won in een scherpe Siciliaan van Daan. Beiden sloegen na een paardvork de toren in de a-hoek. In het vervolg speelde Daan het wat onhandig waardoor het hem veel meer moeite kostte het paard te winnen. In het eindspel met toren en paard tegen toren en loper kon de loper geen rol van betekenis spelen en waren de witte pionnen niet te verdedigen. Met twee minder hield Daan het voor gezien.

Boudewijn hield in een spannende partij tegen Maarten het hoofd koel. Maarten zocht tevergeefs naar een winnende koningsaanval. Hij probeerde van alles maar zal de ontnuchterende tegenzetten van Boudewijn als een koude douche hebben ervaren. 

Gianni behaalde een sensationele overwinning op Mark. In het middenspel was Mark al niet bij de les. Hij werd een aantal keer gefopt maar had geluk dat Gianni genoegen nam met afruil naar eindspel met twee pionnen meer. Die pluspionnen gingen er rap af en na 28 zetten stond een eindspel met ieder toren en paard en drie pionnen op het bord. Mark had de vrijpion, zij het pas op a7. Kolfje naar de hand van Mark, zou je denken. Maar Gianni gaf geen krimp. 47 zetten manoeuvreren later had hij twee vrijpionnen verworven op de koningsvleugel. En het punt, want Mark had ondertussen zijn toren laten opsluiten op a1 en ging in de slotstelling zijn paard verliezen.

Michiel won met zwart vanuit het orthodox konings-indisch van Dick, die na 29 zetten plotseling mat niet meer kon voorkomen.

Ron won met zwart van Jonathan. Beide spelers gingen als een soort Laurel en Hardy niet optimaal om met de dreiging over de g-lijn, maar uiteindelijk sloeg Ron toch toe en dat kostte Jonathan de dame. 

Albert kreeg schaakles van Gerben. Zelf gaf hij drie enthousiaste schaakjes en nadat Gerben langzaam de druk had opgebouwd tot een ondekbare matdreiging nog drie wanhopige. Toen hij zelf voor het eerst schaak stond, kon hij het meteen al niet meer opheffen. Zo moet het, Albert!

Rob kwam tegen Rimme met het onbegrijpelijke 18.De7. Wat kom je hier doen? vroeg Rimme met Tfe8. En daar had Rimme een punt, nee de dame en het punt.

De laatste uitslagen:

Bas     - Ailko         1 - 0
Daan     - Arjen         0 - 1
Maarten - Boudewijn 0 - 1
Gianni    - Mark         1 - 0
Jonathan- Ron 0 - 1
Albert    - Gerben 0 - 1
Rob     - Rimme 0 - 1
Victor     afgemeld

De eindstand:

De kruistabel:

De competitie is afgelopen, de winter ook, maar de lock-down helaas nog niet. We gaan daarom gewoon online verder.
Volgende week is er een rapid-avond op Lichess en daarna gaan we nog een keer proberen Arjen te verslaan.

Kampioen, van harte gefeliciteerd!

Bas





zaterdag 13 maart 2021

Virtueel geweld in wintercompetitie

De achtste ronde van de wintercompetitie is uitgelopen op een ordinaire matpartij. Er waren liefst 4 slachtoffers. 4 anderen konden nog net op tijd aan hun ultieme lot ontkomen.

Koploper Ailko, beledigd door mijn beschuldiging dat hij een 'kenner van het London-systeem' zou zijn, opende 1.e4 om aan te tonen dat hij veel meer openingen beheerst. Het werd tegen Maarten een Siciliaan, de Grand-Prix attack nog wel, maar daar lag het niet aan dat het fout afliep voor Maarten. Na een gelijk opgaand begin bracht hij zijn dame in gevaar. Ze ging na zet 20 verloren. Na de derde blunder van Maarten was het mat in het gat op g7 niet meer te voorkomen, al kon Maarten nog wel een wraakschaakje geven.

Voormalig koploper Mark is na de nederlaag tegen mij van slag en verloor al voor de derde keer op rij. Tegen Boudewijn kwam hij er niet aan te pas, en h2 was het slagveld. Boudewijn dreigde er al na zet 11 (Dh4) mat. Dit zag Mark nog, maar even later misten beiden Lxh2 en het paard op f3 mocht niet slaan van de onverdedigde dame op d1.
Na allerlei verwikkelingen won Boudewijn een kwaliteit, opende de koningsstelling, zette de koning vast op h1 en mat met Th8 Lh2 Txh2.

Arjen won tegen Dick een stuk toen Dick een pion sloeg en dacht het met een penning terug te krijgen. Maar Arjen viel op zijn beurt de dame aan en toen die naar het verkeerde veld ging, verloor de de penning haar kracht. Dick hoopte nog dat zijn twee verbonden vrijpionnen op de damevleugel de partij konden redden voor hem, maar hij slaagde er niet in ze te behouden. Aan mat wist hij te ontkomen, maar na de dameruil stond hij zodanig in de hoek met een pion tegen drie plus loper dat hij besloot het spoedig naderende einde niet af te wachten.

Dat deed Gianni gewoontegetrouw wel tegen Bas, die twee pionnen won maar na dameruil wat passief kwam te staan in het eindspel. Nadat Gianni alle stukken afruilde kon Bas het pionneneindspel eenvoudig uitschuiven en mat zetten met de nieuwe dame.

Daan speelde tegen Victor volgens zijn eigen commentaar een gambietje dat geen onverdeeld succes was. Aan de partij kwam een abrupt einde toen Victor zich pardoes liet mat zetten direct nadat zijn paard was weggeslagen van f6.

De vredelievende Gerben gaf er tegen Ron al na 22 zetten de brui aan toen de verdediging van zijn niet gerokeerde koning weggeslagen dreigde te worden met zware verliezen tot gevolg. Hieraan wilde hij verder niet mee te werken.

Rimme doorzag de mattrucjes van Albert op de onderste rij. Hij overleefde het duel met de zware stukken, maar in het pionneneindspel was Albert hem eenvoudig de baas.

Michiel won met pijn en moeite van Jonathan, die de fout maakte zijn paard in de penning te laten staan en foutief een kwaliteit offerde. Hij kreeg nog een kans de dame te winnen maar zag het niet. Vervolgens kon hij ondanks doorknokken tot zet 72 het eindspel paard tegen toren niet houden.

Er zijn nog drie kanshebbers op de eindzege: Ailko, Arjen en Boudewijn. Volgende week is de ontknoping. 

De uitslagen:

Ailko  - Maarten  1 - 0
Mark - Boudewijn 0 - 1
Arjen - Dick 1 - 0
Bas         - Gianni     1 - 0
Daan - Victor         1 - 0
Ron         - Gerben         1 - 0
Rimme - Albert         0 - 1
Michiel      - Jonathan 1 - 0
Rob         bye


De stand:


Bas

zondag 7 maart 2021

7e ronde wintercompetitie

De wintercompetitie gaat een spannende ontknoping tegemoet. Na zeven rondes heeft de nummer vijf maar een punt achterstand op de nummer 1, Ailko.

Voor mij ging het in de opening al mis. Het oordeel van Stockfish was nog mild: Na 4 'onnauwkeurigheden' in de eerste 8 zetten tegen de 'foutloos' spelende Boudewijn kwam ik een pion en een kwal achter, met veel stukken geruild, waaronder de dames. Naar mijn oordeel hopeloos.
Er volgden nog wat plichtmatige zetjes. Boudewijn gaf geen kans weg.

Dat deed Mark wel, en hij ging op tactiek tenonder tegen Arjen.
Mark zette zijn dame in een paardvork en Arjen sloeg toe met een klassieker uit de combinatieboekjes:
Dame slaat paard, pion slaat dame, paard geeft schaak, koning moet opzij, paard slaat dame. Dat leverde hem al twee pionnen op. Even later kwam daar nog een kwal bovenop toen Mark koning en toren op dezelfde diagonaal liet staan en Arjen zijn loper daaraan toevoegde.
De ambitieuze zomerkampioen heeft nu nog maar een half puntje achterstand op koploper Ailko, die een bye had genomen.

Michiel had in een spannende partij tegen Maarten even het initiatief, maar sloeg zelf zijn eigen koningsstelling open. Maarten greep gehaaid zijn kans, verwierf zich een vrijpion op g6 en haalde het punt binnen.

Victor vloog er met de zwarte stukken enthousiast in en bereikte groot voordeel toen Gerben hem met een torenruil een vrijpion gaf op a3. 
Victor kon met zijn dame binnenkomen maar gaf zijn vrijpion te gemakkelijk op.
Hierop kwam een remise-toreneindspel op het bord dat ondanks de lange nullijn van Stockfish toch nog wel spannend was, want opgepast: niet alle varianten eindigen in remise.  

Albert gaf tegen Dick op simpele wijze een kwaliteit weg:
Tc3, met de dame op a5, daar past een loper tussen, zag ook Dick.
Albert knokte nog bewonderenswaardig lang door, maar miste het juiste moment om op te geven.

Gianni offerde tegen Jonathan een stuk voor 3 pionnen. 
Dat leverde een ingewikkelde stelling op, waarin Jonathan het paard op c6 over het hoofd zag. Dat kostte hem een toren en al na 20 zetten de partij.

Ron herstelde zich tegen Rob na een reeks van vier nullen. Hij won een stuk met een pionvork op e5, nadat Rob daar foutief had geslagen met het paard in plaats van de loper. Ron kon zich vervolgens uitleven en kwam op de proppen met een stukoffer dat geweigerd werd en een aftrekaanval op de dame dat een kwal erbij opleverde en de partij.

Uitslagen:

Mark         - Arjen 0 - 1
Boudewijn - Bas 1 - 0
Maarten - Michiel 1 - 0
Gerben      - Victor 1/2 - 1/2
Albert        - Dick 0 - 1
Jonathan   - Gianni 0 - 1
Ron           - Rob  1 - 0
Ailko, Daan bye
Rimme oneven

Stand:

Bas


De prestatie Van Foreest

Tim Krabbé is gestopt met schrijven over schaken en Johan Hut leeft niet meer. Dat betekent dat het artikel dat De Prestatie van Jorden Van Foreest in historisch perspectief plaatst nog niet is geschreven.

Jorden won in januari de Tour de France van het schaken en iedereen was verbijsterd, hijzelf ook. Hij probeerde beduust in verschillende interviews zijn prestatie kleiner te maken, hij was ontzettend bescheiden, en zei dat hij het nooit meer zou kunnen evenaren. Maar daar trappen we niet in. De Tour de France win je niet door een beetje wind mee, en zo ook niet Wijk aan Zee. Van toeval is geen sprake, ik heb geen kenner horen zeggen dat er gelukkige punten werden gescoord. Wijk aan Zee zal hij vast vaker gaan winnen.

Er zijn nadien veel artikelen geschreven over het verloop van het toernooi, maar ik blijf zitten met de vraag hoe groots, en hoe bijzonder, is het nu helemaal? Ja heel groots, dat is duidelijk, maar is het uniek of zijn er edities van Wijk aan Zee geweest die vergelijkbaar waren? Omdat Tim en Johan het niet meer gaan doen zal ik dan zelf maar..... ?

Maar eerst over het grote voorbeeld Tim Krabbé. Die heeft onder de titel Lijstenliefde in zijn boek 43 Wielerverhalen uitgerekend welke Tour-winnaar de grootste genoemd mag worden. (Het werd Hinault in 1979) Hij bedacht een formule waarin verschillende onderdelen in cijfers werden uitgedrukt, die zich normaalgesproken helemaal niet in cijfers laten vatten. Bijvoorbeeld bravoure en geldingsdrang. Het is een prachtig artikel, je kunt het lezen op
https://timkr.home.xs4all.nl/text/formule.htm of een geüpdate versie daarvan in het boek De Veertiende Etappe uit 2015 (op bol.com voor €15,- te koop)

De eerste versie van Krabbé's stuk is in 1982 geschreven en het is ongelooflijk dat hij het zonder computer heeft gedaan. Honderden statistieken met de hand verzamelen en uitrekenen moet een vreselijk monnikenwerk geweest zijn. Tientallen, misschien honderden, uren werk moet er in hebben gezeten.

Voor mij, nu ik het plan heb opgevat om uit te rekenen wie de grootste prestatie in Wijk aan Zee leverde, is het zelfs met hulp van internet en Excel te veel werk. Ik heb dus maar een beperking aangebracht. Ik ga alleen op zoek naar de bijzonderheid dat een outsider het toernooi wint, en ik doe dat door simpelweg de plaats op de wereldranglijst te bekijken die de winnaar innam op het moment dat hij het toernooi won. Ik ben gaan meten vanaf 1970, meer dan een halve eeuw is wel representatief lijkt me. Dat levert deze lijst op:

Jaar  /  Wereldranking  /  Naam
2021    66     Van Foreest, Jorden
2020    2     Caruana, Fabiano
2019    1     Carlsen, Magnus
2018    1     Carlsen, Magnus
2017    4     So, Wesley
2016    1     Carlsen, Magnus
2015    1     Carlsen, Magnus
2014    2     Aronian, Levon
2013    1     Carlsen, Magnus
2012    2     Aronian, Levon
2011    10     Nakamura, Hikaru
2010    1     Carlsen, Magnus
2009    27     Karjakin, Sergey
2008    10     Aronian, Levon
2008    13     Carlsen, Magnus
2007    1     Topalov, Veselin
2007    7     Aronian, Levon
2007    11     Radjabov, Teimour
2006    2     Topalov, Veselin
2006    3     Anand, Viswanathan
2005    5    Peter Leko
2004    2    Viswanathan Anand
2003    3    Viswanathan Anand
2002    10    Evgeny Bareev
2001    1    Garry Kasparov
2000    1    Garry Kasparov
1999    1    Garry Kasparov
1998    2    Viswanathan Anand
1998    3    Vladimir Kramnik
1997    13    Valery Salov
1996    5    Vassily Ivanchuk
1995    17    Alexey Dreev
1994    17    Predrag Nikolic
1993    2    Anatoly Karpov
1992    4    Boris Gelfand
1992    7    Valery Salov
1991    27    John Nunn
1990    22    John Nunn
1989    21    Predrag Nikolic
1989    23    Zoltán Ribli
1989    51    Gyula Sax
1989    74    Viswanathan Anand
1988    2    Anatoly Karpov
1987    8    Viktor Korchnoi
1987    17    Nigel Short
1986    35    Nigel Short
1985    5    Jan Timman
1984    8    Alexander Beliavsky
1984    16    Viktor Korchnoi
1983    5    Ulf Andersson
1982    16    Yury Balashov
1982    43    John Nunn
1981    5    Jan Timman
1981    31    Gennadi Sosonko
1980    52    Walter Browne
1980    94    Yasser Seirawan
1979    6    Lev Polugaevsky
1978    7    Lajos Portisch
1977    12    Efim Geller
1977    66    Gennadi Sosonko
1976    10    Ljubomir Ljubojevic
1976    45    Fridrik Olafsson
1975    9    Lajos Portisch
1974    49    Walter Browne
1973    2    Mikhail Tal
1972    12    Lajos Portisch
1971    4    Viktor Korchnoi
1970    16    Mark Taimanov

Er zijn in 52 edities 68 winnaars omdat er ook gedeelde overwinningen tussen zitten. 41 van de 68 winnaars stonden in de mondiale top 10 toen ze wonnen. 11 van hen in de top twintig. 16 winnaars stonden tijdens hun triomf buiten de top twintig. Behalve Karjakin (2009) en Van Foreest (2021) gebeurde dat tussen 1974 en 1991. Vroeger waren de toernooien dan ook duidelijk minder sterk. Het is natuurlijk makkelijker voor een lagere speler om een toernooi zonder toptien spelers te winnen, maar voor de toptien spelers zelf is het al helemaal onmogelijk.

Als we kijken naar de top-5-laagst-op-de-wereldlijst-winnaars tot voor Jorden, dan krijg je:

1980    94    Yasser Seirawan
1989    74    Viswanathan Anand
1977    66    Gennadi Sosonko
1980    52    Walter Browne
1989    51    Gyula Sax

Over deze afzonderlijke edities:

1980
Alexander Munninghof schrijft in 60 jaar Hoogovens schaaktoernooi, p.154: "op een FIDE-congres in september wordt vastgesteld dat de finalewedstrijden voor de europese beker voor landenteams uitgerekend in de 2e helft van januari zullen plaatsvinden" (...) "Dat betekent dat 80 sterke grootmeesters uit de USSR, Hongarije, Tsjecho-Slowakije, Jougoslavie, Bulgarije, Israel, Engeland en Zweden niet beschikbaar zijn voor Hoogovens." Winnaar Seirawan, nog maar 19 jaar en 94e in de wereld, had in 1980 dus zeker niet de gebruikelijke tegenstand. Hij won samen met de laaggenoteerde Brown (52e)

1989
Anand (74e) en en Gyula Sax (51e) wonnen, maar ook nog eens met Predrag Nikolic (21e) en Zoltán Ribli (23e) met 7,5 uit 14. Er deed niemand uit de top 20 mee.

1977
Er is in '77 een russische boycot, en er waren maar 12 deelnemers in de hoofdgroep, waarvan de top:
#12      Efim Geller
#21      Jan Timman
#32      Lubomir Kavalek
#39      Anthony Miles
Sosonko (#66) won dus geen toernooi van de buitencategorie.

Als je alleen van 2000 tot 2020 kijkt stonden de winnaars gemiddeld op plaats 4,88 op de wereldranking. Tot 1999 had nog nooit een regerend wereldkampioen of nr. 1 meegedaan met Hoogovens/Corus/Tata. Kasparov was in 1999 de eerste. Daarna grossieerde het toernooi in top-10 spelers. 

De conclusie is zeer overtuigend: dat van Foreest als nr 66 van de wereld won is ongekend en ongehoord. Superlatieven schieten tekort. Er is bij benadering geen vergelijkbaar geval te vinden in de lange geschiedenis van het toernooi.

Niek
 

bronnen voor de lijst met plaatsen op wereldranglijst:
FIDE
Chessmetrics
tatasteelchess.com